Bir aktarma organı olan şanzıman yani vites kutusu, motordan aldığı devir hızını ve torku değiştirerek tekerleklere iletir. Diferansiyelde hız yaklaşık olarak 3 kat azaltılırken, tork 3 kat arttırılır. Motorun devir sayısı ise gücü ve torku, tekerleklere iletilen tork ve devirle aynı değildir. Vites kutusu aynı zamanda araçlar içerisinde şanzıman olarak bilinmektedir. Aldığı görevi ile beraber motor üzerinden aktarım işlemini gerçekleştirdiğini söylemek mümkün. Peki, vites kutusu nedir, ne işe yarar ve bakımında ne kontrol edilir?
Vites kutusu nedir, ne işe yarar ve bakımında ne kontrol edilir? Vites kutusu arızaları ve çözümleri
Araç kullanırken en çok değerlendirilen kısım vites kutusudur. Araç ile bağlantılı olarak tüm unsurları bir araya getiren yapı olarak da ifade etmek mümkün. Zira motoru üzerinden gerekli olan gücün artırılması noktasında öne çıkıyor. Aynı zamanda doğal olarak vites kutusu üzerinde birtakım sorunlar meydana gelebilmektedir. Bu sorunlara karşı bağlı çözüm yolları üretmek büyük öneme sahiptir.
Vites Kutusu Nedir?
Vites kutusu diğer bir ismi ile şanzıman olarak ifade edilmektedir. Baskı balata yolu üzerinden motordan aldığı hareketi istenilen tork değerinde şaft veya diferansiyele aktaran yapı olarak ifade edilmektedir. Yani kısacası aracın belli bir hız ve aynı zamanda güç üzerinden hareket etmesini sağlayan yapı olarak anlatmak mümkündür. Baskı balata aynı zamanda kavrama olarak da bilinmektedir. Motor üzerinden almış olduğu hareket ile beraber gerekli bölümlere vites kutusu üzerinden iletim sağlanır.
Vites Kutusu Ne İşe Yarar?
Vites kutusu genel olarak araç içerisindeki bir aktarma organıdır. Şanzıman olarak da bilinen vites kutusu motordan aldığı devir hızı ve torku değiştirmek suretiyle tekerleklere iletir. Böylece farklı hızlar ve güç üzerinden araç hareket etme imkanı elde eder. Diğer yanda motor devir sayısı gücü ve tork üzerinden bakıldığı vakit, tekerleklere iletilmiş olan tork ve devirli aynı oranda değildir. Belli başlı bazı farklılıklar ve miktarlar olmasına rağmen, bu tork ve devir hızı etkin bir şekilde vites kutusu üzerinden tekerleklere ulaştırılmaktadır. Bu sebepten dolayı araç farklı vitesler üzerinden değişik motor gücünü alır ve buna bağlı olarak tekerlek üzerinden etkisini gösterir.
Vites Kutusu Bakımında Ne Kontrol Edilir?
Vites kutusu aracın en önemli kısımları arasında ön plana çıkıyor. Bu sebepten dolayı periyodik olarak bakımının yapılması ve eksik kısımlarının giderilmesi çok önemlidir. Yetkili bir servis kapsamında gerçekleştirilecek olan bakım açısından, vites kutusu için belli başlı bazı kısımlar kontrol edilir.
✔ Korozyona karşı koruma sağlama kontrolü yapılır
✔ Vites kutusu dişlileri temizlenmesi amaçlı kontrol edilir
✔ Şanzıman yağı seviyesi periyodik olarak kontrol edilir
✔ Normal koşul ve şartlar altında 75000 kilometre üzerinde periyodik kontrol gerçekleştirilir
Bu şekilde yukarıda gibi vites kutusu açısından belli başlı bazı kontroller periyodik olarak ele alınmaktadır. Bu durum büyük bir öneme sahip olması ile beraber yaşanacak olası problemler karşısında, ciddi sorunlar oluşturabilir. O yüzden mutlaka bakımının yapılması büyük bir öneme sahiptir.
Vites Kutusu Arızaları
Vites kutusuna bağlı olarak araçlar üzerinde birtakım zararlar ortaya çıkabilmektedir. Bu zararlar meydana gelebilecek belirtiler ile beraber araç üzerinden anlaşılabilir.
✔ Debriyaj kaynaklı sorun meydana gelebilir
✔ Vücut geçerken ses geliyor ise şanzıman üzerindeki bazı parçalarda sorun oluşabilir
✔ Araçta vites geçmiyor ise vites kolu-şanzıman bağlantı problemi olabilir. Aynı zamanda şanzıman yağı kavraması ya da vites yağı üzerinden de bu sorun meydana gelebilir
✔ Araç vitesteyken geçmiyor ise debriyaj ya da vites kutusu içerisinde herhangi bir sorun meydana gelmiş olabilir
Vites Kutusu Çözümleri
Vites kutusu sorunları birçok farklı sebepten söz konusu olabilmektedir. Bu durum şanzıman ile beraber yağ ve parçalardan itibaren debriyaja kadar uzanmaktadır. Böyle durumlarda mutlaka bireysel çözüm yöntemi yerine bir servis üzerinden destek almak gerekmektedir.
Bir önceki yazımız olan Fren Kaliperi Nedir? Nasıl Çalışır? Arıza Belirtileri Nelerdir? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
